|
« باسمه تعالی»
عنوان اقدام پژوهی:
ـ چگونه می توان دانش آموزان رابه داشتن محیط آموزشی تمیز ترغیب کرد؟
فهرست
1-چکیده
2- مقدمه
3-توصیف وضعیت موجود
4-بیان مسئله
5-شواهد 1
6-علل و تائید مشکل
7-پیشینه نظری
8-راه کارهای پیشنهادی
9-پرسشنامه باز و نمودار
10-پیشینه پژوهش از چندین پژوهشگر
11-جمع بندی و چارت مربوطه
12- تجزیه و تحلیل وانتخاب راه حل های موفق
13-برنامه ریزی اجرا
14- شواهد 2
15-ارزیابی اقدام جدید و اعتبار بخشی
16-نتیجه گیری و پیشنهاد
17-تصاویر قبل و بعد از اجرا
18- منابع
چکیده:
پژوهش مورد نظر در ارتباط با بررسی راهکارهایی برای تمیز نگه داشتن محیط آموزشی دبیرستان نمونه (آموزش و پرورش ناحیه یک مشهد) با تعداد 400 دانش آموز (در هر نوبت) انجام شده است .
با توجه به مشکلاتی که عدم رعایت نظافت و بهداشت در مدرسه و کلاسهای درس ایجاد می کند تصمیم بر این شد که مشکل را با کمک دانش آموزان و همکارانی که در مدرسه حضور دارند حل کنیم.
با توجه به اینکه بهداشت فردی و محیطی که دانش آموزان در آنجا تحصیل می کنند و ساعات سازنده ای را که در این محیط به سر می برند تا حد زیادی می تواند در رشد شخصیت آنان مفید باشد لذا بنا بر این شد که تعدادی فرضیه مطرح نموده و در گردآوری شواهد 1 (از طریق پرسشنامه ازدانش آموزان و همکاران ) از آنها استفاده شود و پس از تجزیه و تحلیل پرسشنامه فرضیه هایی را بعنوان راه حلهای موقتی انتخاب و این راه حلها در مدرسه اجراشوددر این راستا قوانینی وضع گردید.که در زیر بصورت خلاصه عنوان می شود.
1- دانش آموزانی را که در کلاس آشغال میریزند به مدت 2 هفته مسئول بهداشت شوند . 2- دانش آموز خاطی موظف است درس را خلاصه کند 3- از نمره انضباطاین دانش آموز کسر گردد 4- همکاران روی نظافت کلاس حساسیت نشان دهند 5- احادیثی از ائمه و جملات زیبای دیگری بر در و دیوار نصب شود.
مقدمه
مدرسه به عنوان خانه دوم مکانی مقدس که درآن تعلیم وتربیت صورت میگیردشناخته شده است . مکانی که دانش آموزان لحظه هایی بسیارمفیدرادرآنجاسپری میکنندوچیزهایی رامی آموزندکه دربلوغ فکری ورشدشخصیتی انهابسیارمفیداست .
برای اینکه امریادگیری درکلاس درس بهترصورت بگیردمحیط کلاس بایدتمیزوپاکیزه باشدازنظرروشنایی ونورگیربودن بهترین وضعیت راداراباشدتخته سیاه ووسایل آموزشی موردنیازدرمکان مناسب قراربگیرندتادانش آموزان به راحتی بتواننددراین محیط آموزش ببینند.
چناچه محیط کلاس ومدرسه کثیف ونامناسب باشددانش آموزعلاقه وانگیزه ای برای توجه به درس نخواهدداشت وبسیارزودمحیط کلاس برای اوخسته کننده خواهدشد . ازآنجاکه نظافت ورعایت بهداشت دراسلام بسیارسفارش شده است بهتراست دانش آموزان رابه پاکیزگی عادت دهیم وبامربیان بهداشت ومعلمان دلسوزکه درمدرسه حضوردارندبه رشدوشکوفایی عقلی وجسمی دانش آموزان کمک نمائیم.
توصیف وضعیت موجود :نیاز ، بهترین انگیزه برای پیشرفت جامعه بشری است که این نیاز اقسام مختلفی دارد از جمله : نیاز به نظافت و بهداشت محیط زیست.
اینجانب فاطمه ایروانی لیسانس فیزیک با 15 سال سابقه کار که مدت سه سال است بعنوان معاون آموزشی یکی از دبیرستانهای ناحیه یک مشهد مشغول به فعالیت می باشم و همکارم فاطمه زارعی لیسانس ریاضی با 19 سال سابقه کار معاون فناوری این دبیرستان می باشد.
بیان مسئله:با توجه به اینکه دانش اموزان این دبیرستان از نظر رفاه خانوادگی تقریبا قشر متوسط را تشکیل میدهند اما رفتار های متفاوتی در انها به چشم میخورد ، گاهی عده ای از انها را مشغول خطاطی و نقاشی روی دیوارهای کلاس میبینم ، برخی از انها تریبون معلم را با صندلی اشتباه گرفته روی ان نشسته و پاهای خود را روی بخاری قرار میدهند ، برخی صندلی و تریبون دبیر را با زمین یکی دانسته و روی ان راه میروند و هنگامی که دبیر با حیرت جای کفش را در جایگاه خود مشاهد میکند و در جواب سوالش که چه کسی اینجا را به این روز دراورده ؟ جز سکوت کلاس چیزی دستگیرش نمیشود و در نهایت با ارجاع دادن به معاون مدرسه و تهدید کسر انضباط از کل کلاس سارا میگوید خانم افتاب افتاده بود میخواستیم پرده را درست کنیم .
در قسمت دیگری ، عده ای از میز به جای چرکنویس و یا ماشین حساب استفاده میکنند و پس از اعتراض میگویند خانم خوب پاک میکنیم و جالب اینکه به جای پاک کردن نوشته ها ، انها را خط خطی میکنند تا نوشته ها معلوم نشود .
در مقابل این افراد ، بعضی از دانش اموزان زیردست خود پارچه پهن میکنند تا هنگام برخورد،دست به میز نخورد .
اهمیت مسئله :هدف این پژوهش داشتن محیط بهداشتی است که یاد گیری را تقویت کند. این کیفیت از طریق استاندارد هایی که به همین منظور تنظیم می گردد قابل ارزیابی بوده وشامل فعالیت هایی است که برای بهداشت مدرسه انجام می کیرد . مهمترین مسایل موردتوجه برای بهداشت مدرسه :1-محیط مدرسه تمیز2-دفع زباله 3-ابخوری تمیز 4- بوفه تمیز5- میز صندلی تمیز ومرتب 6 -نظافت در ودیوار وکف کلاس.
برای پیدا کردن راهکارهای مناسب تصمیم گرفتم مشاهدات خود را در این زمینه بیشتر و دقیق تر کنم :
بر رسی شواهد اولیه
در کلاسها :
کف کلاس خرده های کاغذ ، پوست میوه ، کیک و ... دیده میشود ، میزهایی که به عنوان چرکنویس یا بوم نقاشی در نظر گرفته شوند داخل جامیز انها پوسته های کیک و شکلات شیشه نوشابه ،ساندویچ نیم خورده و لیوان یکبار مصرف و... بچشم می خورد.
و اما میزهایی که روی آنها تمیز است داخل جامیز فقط دفتر و کتاب بچشم می خورد.(عکسها ضمیمه شده است .)
طی چند روز متوالی مریم نماینده کلاس 123معترض می شودکه هر روز نوشته های روی دیوار بیشتر می شود ( شماره تلفن ،پیام،نقاشی و ...)با پیگیری مشخص می شودنماینده شیفت قبلی دست به اینکار می زند " گویا بدلیل لجبازی با معاون!"
یکی از روزها با سرکشی به کلاس مشاهده کردم :دانش آموزبالای میزخود با کفش راه میرود.!
بدلیل ممنوع بودن موبایل ،برای دسترسی نیافتن معاونین به گوشی ،آنرا ته سطل زباله کلاس و یا سرویس بهداشتی پنهان می کنند. قرار شد بچه هایی که ناخن بلند داشتند ناخن خود را کوتاه کنند و بعد به کلاس بروند.
عده ای می گفتند باید ناخن گیر خودمان باشد اما برای بعضی فرقی نمی کرد که با کدام ناخن گیر کوتاه کنند که چند دسته بودند.1- ناخن خود را در سطل زباله ،روی میز خوددر کلاس ، در کف کلاس ، در سالن گرفتند.و مریم دانش آموز سال چهارم ناخنهای خود را در دفتر روی میز معاون پرورشی گرفته بود.
با توجه به ممنوع بودن کلیپس مو قرار شد کلیپس خود را در سطل زباله بیندازند (تا تنبیهی برای زدن کلیپس باشد) اما پس از ساعتی از داخل سطل درآورده و به موی خود میزنند.
در بازدیداز نمازخانه متوجه شدم که درون جعبه های جانماز و مهر و کتاب دعا چوب بستنی کیم ،آشغالهای انواع خوراکیها وجود دارد.
برای اهداء جوائز به نفرات برتر کلاسها در حیاط مدرسه مراسمی برپا کردیم اما پس از خاتمه مراسم و رفتن بچه ها به کلاس ،هر گوشه حیاط تکه کاغذهای کادو به چشم می خورد. البته ناگفته نماند. حیاط مدرسه پوسته های کیک و بیسکویت ،شکلات ،بستنی و ... در خود جای داده بود.
بدلیل ممنوع بودن موبایل برای دسترسی نیافتن معاونین به گوشی آن را ته سطل زباله کلاس و یا سرویس بهداشتی پنهان می کنند.
با این شواهد،موضوع را با خود دانش آموزان،همکاران،مدیر مدرسه در میان گذاشته که عده ای از دانش آموزان علاقه چندانی به شرکت در این موضوع نشان ندادند و عده ای که بشدت از این وضع ناراضی بودند
طبق نظریه ی تأیید درصدی کثیفی محیط آموزشی توسط مدیرو همکاران ودانش آموزان و مستخدمین که سؤال شدچراسطل های زباله راخالی نمی کنید؟آنهاجواب دادند:باوجودی که روزی دوبارسطل هاخالی می شوددوباره اطراف سطل هاوکف کلاس هااکثراً آشغال دیده می شود.
جواب ها راجمع آوری کرده واز نتیجه میانگین جواب هاجدول زیر ترسیم می شود.
موارد مشاهده شده |
قبل ازاجرای راهکار |
کثیفی درودیوارها |
حدود40% |
کثیفی حیاط مدرسه |
حدود50% |
کثیفی کلاس |
حدود60% |
کثیفی جامیزها |
حدود30% |
علل مشکل:
با سوالی که از دانش آموزان و همکاران پرسیده شد.به نظر شما علت کثیف کردن مدرسه چیست؟
نظرات جمع آوری شده ازپرسشنامه
-عدم وجودمربی بهداشت
-دوشیفت بودن مدرسه
- عدم مشارکت دانش آموزان درامرنظافت
- عدم آگاهی دانش آموزان دربه هدررفتن بیت المال
- اهمیت ندادن برخی به مسئله بهداشت که ممکن است ریشه درخانواده داشته باشد.
- لجبازی باعوامل اجرایی
- موردتوجه قرارگرفتن
- بیان احساسات برای دیگران (نوشتن دیوارها)
ـ واقف نبودن به قبح کار
- نبودن تزئین درکلاس مدرسه
- خالی نکردن سطل زباله.
- کم تحرکی یابی تحرکی عده ای ازدانش اموزان
-آسان گیری اولیای مدرسه درامرنظافت مدرسه نسبت به دانش آموزان(کم توجهی)
تائید علل:
برای اینکه بدانیم علت های مشکل مورد تائید است یاخیر پرسشنامه ای در اختیاردانش آموزان وهمکاران قرار دادیم.
سوال:علت کثیفی محیط آموزشگاه چیست.موارد زیرراپاسخ دهید.
علت کثیفی |
خیلی |
کم |
بیان احساسات برای دیگران (نوشتن دیوارها) |
* |
|
واقف نبودن به قبح کار |
|
* |
آسان گیری اولیای مدرسه درامرنظافت مدرسه نسبت به دانش آموزان(کم توجهی) |
* |
|
نبودن تزئین درکلاس مدرسه |
|
* |
کم تحرکی یابی تحرکی عده ای ازدانش اموزان |
* |
|
عدم وجودمربی بهداشت |
|
* |
دوشیفت بودن مدرسه |
* |
|
عدم مشارکت دانش آموزان درامرنظافت |
* |
|
عدم آگاهی دانش آموزان دربه هدررفتن بیت المال |
|
* |
-اهمیت ندادن برخی به مسئله بهداشت که ممکن است ریشه درخانواده داشته باشد. |
* |
|
لجبازی باعوامل اجرایی |
* |
|
موردتوجه قرارگرفتن |
|
* |
پیشینه نظری
بهداشت محیط مدرسه
مجموعه اقداماتی است که باعث میشودمحیط آموزشگاه به گونه ای گرددکه هیچ اثرنامطلوبی برسلامت جسمی وروانی واجتماعی دانش آموزان برجای نگذارد.
اهمیت تامین بهداشت محیط
تعلیم وتربیت درشرایط ایمن بهداشتی وبرخورداری ازخدمات حمایتی یکی ازحقوق مسلم فردی واجتماعی کودکان است. لذادارابودن فاکتورهای بهداشتی ساختمان نظیرگنجایش کلاس–نور–تهویه مناسب–دما–صوت - - امکانات ایمنی–وسایل پیشگیری ومقابله باحوادث ورخدادهای احتمالی–نظافت وپاکیزگی آموزشگاه–سیستم جمع آوری ودفع زباله–تجهیزات استانداردوبهبودشرایط بهداشتی درمحیط آموزشی بایستی دراولویت قرارگیرد.
دراین راستادفتربهداشت وتغذیه بعنوان متولی بهداشت مدارس فعالیتهای موثروفزاینده ای رادرخصوص تامین بهداشت محیط مدارس صورت داده است .
ازطرف دیگرچون مدارس باداشتن بیش ازیک سوم جمعیت کشورمهمترین پایگاه تغییررفتارهای زیست محیطی فردوجامعه میباشندوباتوجه به افزایش روزافزون معضلات زیست محیطی واهمیت آن برای نسل آینده،آموزش واجرای برنامه های زیست محیطی درمدارس دیگرازفعالیتهای این دفترمیباشدکه پرواضح است بدون مشارکت های برون بخشی وسازمانهای مرتبط بامحیط زیست نتیجه مطلوب دست نخواهدداد.
طرح وبرنامه های زیست محیطی
انتخاب مدرسه سالم: هدف ازاجرای این طرح ارتقاءشاخصهای بهداشتی ساختمان ومحیط آموزشگاه بوده که باایجادرقابت بین مسئولین مدرسه وجلب همکاری سازمان هابه نتیجه رسیده وبسیاری ازمدارس درگروه مدرسه سالم قرارگرفته است.
بهداشتیاران : این برنامه باهدف جلب مشارکت دانش آموزان دراداره اموربهداشت مدارس ودریک گروه بهداشتیاران کلاس–بهداشتیارمحیط–بهداشت یارموادغذایی وآموزشیاربهداشت اجرامیشودکه هرگروه پس ازآموزشهای لازم به انجام وظیفه میپردازند. بهداشتیارمحیط به آموزش موضوعات مرتبط به سایردانش آموزان پرداخته ووظیفه نظارت بربهداشت محیط مدرسه رابرعهده دارد.
بازیافت کاغذ : دراینطرح مشارکتی هدف این بوده است که ازکاغذه ای باطله تولیدشده درآموزشگاه بعنوان موادبازیافتی استفاده شده وفرهنگ صحیح مصرف بادیداجتماعی–اقتصادی دربین دانش آموزان ایجادگردد.
بررسی وضعیت فیزیکی مدارس : دراین برنامه بابررسی فضای فیزیکی مدارس سعی براین است تانیازهای مدارس اولویت بندی شده وبرنامه ریزی جامع درجهت بهینه سازی فضای فیزیکی آموزشگاه هاانجام گیرد.
نقش مدرسه دررشدوتکامل دانش آموزان
مدرسه موسسه ای اجتماعی است که دانش آموزان درسطوح مختلف اجتماعی،اقتصادی،هوشی وسنی بادیگردانش آموزان وافرادبرخوردکرده وضمن هماهنگی خودرابه سلاح علم مجهزکرده ودرکنارآنهاصفات لازم تکاملی رانیزبه تدریج می آموزد،فضای فیزیکی–روانی آموزشی مدرسه ازجمله مسائلی است که میتواندبازتاب مهم وقابل توجیهی برساختاررشدوتکامل ذهنی–فکری وکسب خلاقیت دانش آموزان داشته باشدوبعنوان زیربنایی ازبنیادهای حرکت اجتماعی فردای آنان موردنظرقرارگیرد.
اگردانش آموزان درمکان به نحوی مناسب پرورده وتعلیم دیده باشندواستعدادهای بالقوه خودرادرمحیط مدرسه بشناسندویابه آنهاشناسانده شودوبه درک موفقیتهایی نیزنایل آیدودرجهت مثبت پیش رودحرکتی مطلوب خواهندداشت درصورتی که اگردرزمینه یادگیری،انس والفت بادیگران وخلاقیت هایی که بایدآنهاراموردتوجه معلمین قراردهدکندویادرجهت منفی سوق داده شوندانعکاس آن درجریان زندگی آینده آنهانیزسایه افکن خواهدبود.
ضرورت اجرای بهداشت مدارس
بهداشت محیط مدرسه برسلامت روان دانش آموزان تاثیرگذاراست.
اساسی ترین اهداف بهداشت مدارس،بهداشت محیط مدرسه،ترویج اصول آموزشی بهداشت ونیزنحوه ارائه خدمات بهداشتی به دانش آموزان است که نتیجه آن کودکانی متعادل وسالم است که این هدف مستلزم برنامه ریزی صحیح وپیوسته ای است که درگذرازدوران تحصیل درمقاطع ابتدائی وراهنمایی ودبیرستان به دانش آموزان این امکان رابدهدکه حالت،رفتاروروش عمل خودرادرمسائل مربوطه به سلامتی بهداشت اصلاح کندوبتدریج عادات ورفتارغلط وغیربهداشتی خودراترک وعادات صحیح بهداشتی وسازنده راجایگزین آنهاسازند.
یکی ازعوامل موثردرآموزش وپرورش نوین،چگونگی معماری فضای مدرسه است زیرابعنوان عاملی زنده وپویادرکیفیت فعالیتهای آموزشی وتربیتی دانش آموزان ایفای نقش میکندبه این معنی که مدرسه زیباوسرسبزیادگیری راآسان ونشاط وشادابی به ارمغان میآورد.
راه کارها
راههای متفاوتی پیشنهاد دادند –عکسهایی از گوشه و کنار کلاس و حیاط مدرسه گرفته و به در و دیوار کلاس زدیم – پرسشنامه ای در اختیار دانش آموزان و همکاران قرار می دهیم.
پرسشنامه باز:
1- بنظر شما عدم حضور مربی بهداشت در مدرسه می تواند عاملی برای رعایت کردن بهداشت توسط دانش آموزان باشد.
بلی خیر تا حدودی
2-آیا سطح فرهنگی در رعایت بهداشت موثر است؟
بلی خیر تا حدودی
3-آیا محیط مدرسه می تواند عاملی برای عدم رعایت بهداشت توسط دانش آموز باشد؟
بلی خیر تا حدودی
4-آیا مشاوره و گفتگو با کسانیکه آشغال می ریزند می تواند مفید باشد؟
بلی خیر تا حدودی
5-آیا کم کردن نمره انضباط موثر است ؟
بلی خیر تا حدودی
6-آیا مسئولیت دادن به دانش آموزخاطی ( مسئول بهداشت کردن ) مفیداست؟
بلی خیر تا حدودی
7- حساسیت نشان دادن معلم روی نظافت کلاس تاثیر دارد؟
بلی خیر تا حدودی
8- قرار دادن سطل های زباله در رنگهای مختلف و در معرض دید موثر است ؟
بلی خیر تا حدودی
تحلیل پرسشنامه برای 40 نفر
سوال |
بلی |
خیر |
تا حدودی |
1 |
24 |
8 |
8 |
2 |
30 |
|
10 |
3 |
32 |
4 |
4 |
4 |
8 |
20 |
12 |
5 |
16 |
20 |
4 |
6 |
20 |
|
20 |
7 |
16 |
8 |
16 |
8 |
24 |
4 |
12 |
تعیین راهکارهای پیشنهادی
1ـ مشاوره ومذاکره بادانش آموزان بی انضباط که آشغال میریزند(نظریه علی اکبری نژاد)
2-مسئول بهداشت نمودن دانش آموزان خاطی
3-ایجادرقابت بی نکلاس ها ( هرکلاسی که تمیزترباشدتوسط مدیرمدرسه تمام دانش آموزان آن کلاس تشویق شوند
4- جلسه گفتگوبامستخدمین مدرسه وتقدیروتشکراززحمات آنها
5-حساسیت نشان دادن دبیران روی تمیزبودن محیط آموزشی ازابتدای سال
6-گذاشتن سطل آشغال دررنگهای مختلف
7-کسانی که روی دیوارنقاشی می کنندبایدکلاس رانقاشی کنند
8-گذاشتن قانون درمدرسه برای رسیدن به خود کنترلی(نظریه فانتانا)
9- تمیزکردن کل مدرسه توسط کسی که اشغال ریخته.
پیشینه پژوهش ازچندین پژوهشگر
1)گروهی ازدانشجویان دانشگاه فرهنگیان مشهدتحقیقی تحت عنوان چگونه میتوان رعایت بهداشت مدرسه راتقویت کردانجام دادندکه 2 سوال آن به اینصورت بود:
1-چراآشغال خودرابرروی زمین میریزید؟جواب ) مدرسه مستخدم داردوکاراوجمع کردن زباله هاست.
2-چراباقیمانده غذای خودرادرجامیزمی گذارید؟جواب) اگربه خانه ببرم مادرم دعوامیکند
نتیجه :خانواده هااطلاعات دقیقی از بهداشت مدارس ندارند ودانش آموزان باتشویق بهتر به رعایت بهداشت عمل می کند.
بررسی وضعیت شاخصهای بهداشت مدارس ابتدائی ناحیه یک ساری درسال 1387 توسط (محمدعلی زروزلی–ماهروعبدی–اسماعیل قهرمانی)
نتیجه:مهمترین نکته دراین تحقیق،عدم رعایت بهداشت محیط بدلیل عدم آگاهی یاکم توجهی مدیران به استانداردهاست وتنهانیازبه وجودمدرسه ازجنبه کمی آن موردتوجه بوده ومسائل کیفی دراین خصوص مدنظرنمی باشد.
3)مقایسه بهداشت محیط مدارس ابتدایی دولتی اصفهان در 87 – 86( آسیه پیرزاده–غلامرضاشریفی راد)
راه حل:مدیربرای خانواده هاجلسه بگذاردوبه آنان بهداشت راآموزش دهد- درتابلواعلانات مطالبی درموردبهداشت نصب کند- درابتدای هرهفته ماموربهداشت دانش آموزان رازیرنظربگیرد–مدیرتقاضای مستخدم اضافه نماید.
نتیجه:بنظرمی رسدمدارس شهراصفهان بصورت تقریبی درحدمطلوب بوده درموردبوفه هاکه این امرمستلزم توجه آموزش وپرورش ومتولیان محترم بهداشت ودرمان میباشد.
نتایج بدست آمده ازاین پیشینه :
تحقیق اول : بهتراست که دانش آموزان راتشویق کرد
تحقیق دوم : جلب توجه مدیران به بهترشدن محیط مدرسه
تحقیق سوم : ازبین دانش آموزان ماموربهداشت انتخاب شود.
جمع بندی:
راهکارهای پیشنهادی |
نفر |
نفر |
نفر |
نفر |
نفر |
نفر |
نفر |
فراوانی |
1-مشاوره و مذاکره با دانش آموزانی که آشغال می ریزند |
2 |
3 |
2 |
1 |
3 |
2 |
2 |
15 |
2-مسئول بهداشت کردن آنان |
7 |
7 |
5 |
4 |
3 |
3 |
2 |
31 |
3-ایجاد رقابت بین کلاسها |
4 |
2 |
3 |
5 |
1 |
2 |
5 |
22 |
4-جلسه گفتگو با مستخدمین و تقدیرو تشکر از آنان |
6 |
4 |
3 |
2 |
1 |
3 |
1 |
20 |
5-حساس بودن دبیران روی نظافت محیط آموزشی |
6 |
5 |
3 |
3 |
4 |
1 |
3 |
25 |
6-خلاصه کردن درس توسط دانش اموزان خاطی |
5 |
4 |
4 |
5 |
3 |
4 |
3 |
28 |
7-کسر نمره انضباط |
6 |
3 |
4 |
3 |
3 |
1 |
3 |
23 |
8-تمیز کردن کلاس |
5 |
4 |
5 |
3 |
3 |
4 |
3 |
27 |
9-قرار دادن سطلهای زباله به تعداد کافی |
2 |
4 |
3 |
5 |
1 |
3 |
1 |
18 |
10-رنگ آمیزی کلاس توسط دانش آموزانی که روی دیوار نقاشی می کنند |
3 |
2 |
1 |
4 |
3 |
1 |
1 |
15 |
11-پرداخت جریمه توسط دانش آموزانی که میز و نیمکت را خراب می کنند |
2 |
2 |
1 |
2 |
3 |
1 |
1 |
12 |
12-تمیز کردن کل کلاس |
1 |
2 |
1 |
1 |
3 |
4 |
2 |
14 |
حذف تعدادی ازراهکارهای پیشنهادی( تجزیه وتحلیل اطلاعات )
راهکارشماره 1 حذف میشودچون دانش آموزان نصیحت نمی پذیرند.
راهکارشماره 3 رقابت بین کلاسهاحذف میشود.
راهکارشماره 4 گفتگوبامستخدمین حذف میشودچون آنان تاحدودزیادی کارخودراانجام می دهندواشکال متوجه دانش آموزان است.
راهکارشماره 5 حذف میشودچون عده ای ازدانش آموزان بابرخی دبیران رابطه مناسبی ندارندپس برای خوشایندآنان کاری انجام نخواهندداد.
راهکارشماره 7 کسرنمره انضباط نیزحذف میگرددچون برای همه دانش آموزان نمره نمی تواندمهم باشد.
راهکارشماره 9 حذفمیگرددچونباوجودسطلزبالهدرکلاس،درجامیزوکفکلاسآشغالمیریزند.
راهکارشماره 10 حذف میگرددبدلیل اینکه بعضی هاتمکن مالی ندارندوعده ای معتقدندتنهاقسمتی که دانش آموزنقاشی کرده رنگ آمیزی شودنه کل کلاس.
راهکارشماره 11 حذف میشود :1- بدلیل وضعیت اقتصادی 2- بدلیل دونوبت بودن مدرسه که گناه رابه گردن یکدیگرمی اندازند.
راهکارشماره 12 نیزحذف می شودچون مدرسه بزرگ است وتمیزکردن آن برای یکنفرکاردشواری است.
انتخاب راه حلهای موفق
ازبین12راه حل که پس ازپرکردن پرسشنامه وبررسیهای بعمل آمده که باهمکاری همکاران ودانش آموزان بدست آمده تنها4راه انتخاب شد. بمدت یکه فته رفتاردانش آموزان رازیرنظرگرفته وبادادن مسئولیت به هرکدام به مدت چندروزاتفاقات رخداده راثبت نمودیم.
ابتدا از یکی از دبیران بعنوان مربی بهداشت کمک گرفتیم تا وی با اختصاص دادن ساعاتی از کلاسها درباره فواید بهداشت و رعایت اصول بهداشتی با دانش آموزان گفتگو کند.
احادیث و اشعار زیبایی به در و دیوار نصب شد تا دانش آموزان به این طریق تشویق شوند.
به مدت یکهفته دانش آموزان را زیر نظر گرفته و با دادن مسئولیت به هرکدام به مدت چند روز اتفاقات رخ داده را ثبت نمودیم.
دانش آموزان خاطی پس ازاینکه مربی بهداشت می شوند بسیار معتقد به رعایت بهداشت بودند و به دوستان خود تذکر می دادند همچنین تغییراتی در ظاهر وپوشش آنها دیده شد.
روز سه شنبه 19/1/93 از 30 نفر دانش آموزان کلاس 121، 15 نفر زیر میزشان بسیار تمیز بود.9 نفر متوسط و 6 نفر کثیف بود.
روز چهارشنبه 20/1/93 از 30 نفر دانش آموزان کلاس 121، 17 نفر زیر میزشان بسیار تمیز بود. 8 نفرمتوسط و 5 نفر کثیف بود.
روز پنجشنبه 21/1/93 از 30 نفر دانش آموزان کلاس 121، 16 نفر زیر میزشان بسیار تمیز بود.9 نفر متوسط و 5 نفر کثیف بود.
روز شنبه 23/1/93 از 30 نفر دانش آموزان کلاس 121، 20 نفر زیر میزشان بسیار تمیز بود. 7 نفر متوسط و 3 نفر کثیف بود.
روز یکشنبه 24/1/93 از 30 نفر دانش آموزان کلاس 121، 22 نفر زیر میزشان بسیار تمیز بود.6 نفر متوسط و 2 نفر کثیف بود.
روز دو شنبه 25/1/93 از 30 نفر دانش آموزان کلاس 121، 25 نفر زیر میزشان بسیار تمیز بود.4 نفر متوسط و 1 نفر کثیف بود.
کسانیکه زیر میزشان به تعداد روزهای بیشتری تمیز بود مورد تشویق قرار گرفتند و با نظر مدیر دبیرستان اردوی تشویقی برای آنان در نظر گرفته شد.
برنامه ریزی اجرا
1-دانش آموزانی که آشغال ریخته ونظافت رارعایت نمی کرندپس ازاینکه مربی بهداشت می شوندبسیارمعتقدبه رعایت بهداشت بودندوبه دوستان خودتذکرات لازم رامیدادند،همچنین تغییراتی درظاهرولباس پوشیدن آنهادیده شد.
راه حلهایی که انتخاب شداین بودکه دانش آموزان از طریق این راه کارها بایدبه خود کنترلی برسند .
2-مسئول بهداشت کنیم.تاخودراموظف به رعایت بهداشت کنند.
3-قانون گذاری کسانی که زیرمیزآنهاکثیف است بایددرس راخلاصه کرده ودرکلاس ارائه دهند–
4-ازیکی ازدبیران بعنوان مربی بهداشت کمک گرفتیم تاوی بااختصاص دادن ساعاتی ازکلاسهادرباره فوایدبهداشت ورعایت اصول بهداشتی بادانش آموزان گفتگوکند.
5-ازاحادیث واشعارزیبایی به درودیوارنصب شدتادانش آموزان به این امرتشویق شوند
جلسه ای با کل کلاسها در نمازخانه مدرسه برگزار شد.یکی از دبیران در مورد اموال بیت المال با دانش آموزان صحبت کرد که اگر میز یا نیمکت و یا در و دیوار را خراب کنند خودشان مسئول چند میلیون جمعیت ایران هستند.دانش آموزان استقبال کردند و بیان کردند که اطلاعی در این زمینه نداشتند.
یک قانون نامه توسط خود دانش آموزان بیان شد که آنهایی که قابلیت اجرا داشتند مورد قبول واقع شدند و این قانون نامه در معرض دید تمامی دانش آموزان قرار گرفت (با توجه به 5 بند فوق).از بین دانش آموزان نمایندگانی برای ثبت وقایع در طی 2 هفته انتخاب شد که مشاهدات در جدول زیر ثبت شده است
شواهد 2
موارد مشاهده شده |
بعد از اجرای راهکار |
کثیفی حیاط مدرسه |
20% |
کثیفی کلاس |
10% |
کثیفی جامیزها |
2% |
موارد مشاهده شده |
20% |
ارزیابی تاثیر اقدام جدید و اعتبار بخشی
همانگونه که در قبل بیان شده ترغیب دانش آموزان به داشتن محیط پاکیزه و اجرای روشهایی برای افزایش این رغبت تعریف شده بود .با توجه به اشارات در بخشهای قبل ضمن شناسایی عوامل موثر بر عدم رعایت نظافت محیط آموزشی دانش آموزان و اقدامات صورت گرفته تا حدی تغییر در وضعیت آنان را نشان می دهد همچنین برای تعیین اعتبار اقدامات صورت گرفته تایید افراد مرتبط ضروری است .با توجه به مقایسه شواهد 1 و 2 تغییرات صورت گرفته در دانش آموزان و رضایتمندی آنان از اجرای راه حل نشانه ای از اعتبار اقدام ها می باشد و همچنین نظرات همکاران ، مدیر مدرسه و مستخدمین تغییر دانش آموزان را پس از اجرای راه حل تایید نمودند.
موارد مشاهده شده |
قبل از اجرای راهکار |
بعداز اجرای راهکار |
کثیفی حیاط مدرسه |
حدود50% |
20% |
کثیفی کلاس |
حدود60% |
10% |
کثیفی جامیزها |
حدود30% |
2% |
نتیجه گیری و پیشنهاد
با توجه به بررسی های انجام شده این نتیجه حاصل می شود که اگر دانش آموزان را در امر نظافت مدرسه مشارکت بدهیم و قانون مدرسه را با مشارکت دانش آموزان وضع کنیم آنها در این امر قانونمند شده و با رغبت قانون را رعایت می کنند.
پیشنهاد
1- علل مشکل عدم قانون پذیری را ابتدا باید بررسی و تحلیل کرده و بعد قانون ها را نوشته و در معرض دید دانش آموزان قرار داد
2- محیط فیزیکی مدرسه باید تمیز و تزئین شده با احادیث و تصاویر جذاب برای تربیت دانش آموزان باشد
3- بکارگیری نیروهای مازاد مرتبط به عنوان مربی بهداشت برای هر مدرسه
4- آگاه کردن دانش آموزان در ابتدای هر سال تحصیلی از به هدر رفتن بیت المال در صورت خسارت زدن به اموال مدرسه ( نوشتن بر روی در و دیوار ، حکاکی ...)
5- معرفی تمیز ترین کلاس در هر هفته و تشویق آنان از طرق مختلف مانند اردو و ...
6- نظافت کلی کلاس به طور ماهانه توسط دانش آموزان
منابع:
1- منابع اینترنتی(سایت بهداشت مدارس ،سایت آفتاب و .....)
2- کتاب انضباطبرای خود کنترلی نویسنده تام سویچ ترجمه حسین ماهور
| 
